Diyabet ve Covid-19

Karantinada geçirdiğimiz bu olağan dışı günlerde Covid-19 ile diyabet ilişkisinden bahsetmek istedim. Bir çocuk endokrin uzmanı olarak iyi bir haber olarak şunu ifade etmeliyim ki çocuklardaki Tip 1 diyabet Covid-19 için bir risk faktörü değil. Yani Covid-19 olup hastaneye yatan diyabetli çocuk bildirilmedi şu ana kadar.

Fakat aynı ifade erişkin diyabetliler için geçerli değil. Hatta ciddi anlamda risk faktörü. Çalışmalarda bu hastalığa yakalanıp ayaktan geçirenlerin %6-8’inde, yatanların ise %25-50’sinde (erişkin) diyabet olduğunu saptandı. Bu oranlar gerçekten çok yüksek.

Çalışmalar bu virüsle hastalığı artırıcı etkisi saptanan ACE2 enzimin etkisinin diyabetlilerde daha fazla bozulduğunu göstermektedir. Yine DPP-4 denilen başka bir enziminde etkilendiği ve insülin salgınının bozulduğu saptanmıştır. Ayrıca diyabetik hastalarda belirgin olarak insülin direnci atmakta ve hastalığın şiddeti hızlanmaktadır.

Çözüm için neler yapmak gerekiyor. Öncelikle hastaneye yatmamak yani virüsle karşılaşmamak için sosyal izolasyon ve kişisel bakım şart. Bunu yanında kan şeker dengesinin iyi sağlanması gerekiyor. Sık kan şeker kontrolü şart! Hipertansiyon ve lipit yükseklikleri olan erişkin diyabetliler daha da risk taşıdığından tansiyon düzeninin sağlanması, kullanılan tedavilerin aksatılmaması gerekiyor.

Covid-19 için çocuk diyabetin risk olmaması belki de bu hastalığın çocuklarda daha hafif seyretmesi ile açıklanabilir. Ancak erişkin diyabetlilerin çok dikkatli olması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak isterim.

Sağlıcakla kalın.

Kaynaklar

International Society of Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD). Summary of recommendations regarding COVID-19 in children with diabetes: Keep Calm and Mind your Diabetes Care and Public Health Advice. Pediatr Diabetes. 2020 May;21(3):413-414. doi: 10.1111/pedi.13013.

Bornstein SR, Rubino F, Khunti K et al. Practical recommendations for the management of diabetes in patients with COVID-19. Lancet Diabetes Endocrinol. 2020 Apr 23. pii: S2213-8587(20)30152-2. doi: 10.1016/S2213-8587(20)30152-2.